Priorytet inwestycyjny 1b (II)

II oś priorytetowa PO IR realizuje Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1.b) – Promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje, rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami  badawczo-rozwojowymi i sektorem szkolnictwa wyższego, w szczególności promowanie inwestycji w zakresie rozwoju produktów i usług, transferu technologii, innowacji społecznych, ekoinnowacji, zastosowań w dziedzinie usług publicznych, pobudzania popytu, tworzenia sieci, klastrów i otwartych innowacji poprzez inteligentną specjalizację, oraz wspieranie badań technologicznych i stosowanych, linii pilotażowych, działań w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolności produkcyjnych i pierwszej produkcji, w szczególności w dziedzinie kluczowych technologii wspomagających, oraz rozpowszechnianie technologii o ogólnym przeznaczeniu.

Priorytet inwestycyjny 1.2 (PI 1b) w ramach II osi priorytetowej PO IR realizuje cel szczegółowy 2. Zwiększony potencjał przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I.

Rezultaty, które Polska zamierza osiągnąć:

W  Polsce  niewiele  przedsiębiorstw  prowadzi  działalność  innowacyjną  oraz  realizuje  projekty  B+R.  Jednocześnie  dla realizacji  zaplanowanych  przez  przedsiębiorcę  projektów  B+R  niezbędny  jest  dostęp  do  odpowiedniej  bazy infrastrukturalnej.

Wewnętrzne  zasoby  danej  firmy  często  są  niewystarczające  do  samodzielnej  realizacji  projektu  innowacyjnego. Konieczne  staje  się  wówczas  wykorzystanie  zewnętrznych  źródeł  innowacji  poprzez  transfer  technologii  lub  realizację projektów  we  współpracy  z  innymi  podmiotami  (przedsiębiorstwami,  jednostkami  naukowymi  oraz  IOB).  Współpraca może być także sposobem na obniżenie kosztów i ryzyka działalności B+R+I.

Istotnym elementem systemu wsparcia innowacyjności polskiej gospodarki są instytucje otoczenia biznesu. W ostatnich latach  następował systematyczny wzrost liczby ośrodków innowacji i przedsiębiorczości. Ich działalność można uznać za dość  dobrze  rozwiniętą,  choć  wymagającą  dalszej  profesjonalizacji,  dlatego  nie  przewiduje  się  wsparcia  tworzenia nowych IOB.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b) w ramach II osi priorytetowej PO IR kieruje finansowanie na świadczenie usług na rzecz przedsiębiorstw (w szczególności MŚP) przez podmioty już  funkcjonujące na rynku (zgodnie  z  popytowym modelem wsparcia). Ponadto działalność IOB powinna w większym stopniu podlegać mechanizmom konkurencyjnym i umożliwiać samofinansowanie tych podmiotów.

Z kolei barierą w wykorzystaniu metod ochrony patentowej wynalazków przez przedsiębiorstwa w Polsce są koszty tego procesu, a także niski poziom świadomości na temat korzyści płynących z takiej ochrony. Badania wskazują, iż polscy przedsiębiorcy nie  posiadają  wiedzy  dotyczącej  zasad,  możliwości  i  korzyści  płynących  ze  współpracy  w  zakresie działalności innowacyjnej. Bariery związane z poziomem wiedzy i świadomości mogą w istotnym stopniu hamować rozwój innowacji  również z tego względu, że przekładają się na brak popytu na nowoczesne produkty, usługi lub technologie.

Taka sytuacja uzasadnia podejmowanie działań związanych z finansowaniem brokerów (animatorów), pośredniczących w kontaktach pomiędzy różnymi uczestnikami krajowego systemu innowacji.

W II osi POIR realizowane są także projekty o charakterze systemowym, które służą zapewnieniu informacji o procesach zachodzących w innowacyjnej gospodarce oraz  pozwalają  na  lepszą  koordynację  polityki  innowacyjnej  realizowanej  z wykorzystaniem różnych narzędzi i programów.

Biorąc  pod  uwagę  powyższe  w  ramach  PI  1.b  w  II  osi  POIR  prowadzone  są  działania  o  zróżnicowanym  charakterze, odnoszące się do:

  • inwestycji w infrastrukturę B+R w przedsiębiorstwach, zwiększenia skali wykorzystania przez przedsiębiorstwa (głównie przez MŚP) proinnowacyjnych usług świadczonych przez IOB oraz inne podmioty,
  • współpracy w ramach krajowego systemu innowacji,
  • wspierania transferu technologii w ramach otwartych innowacji.

 Specyficznymi wskaźnikami rezultatu dla realizacji celu szczegółowego 2. będą:

  • Nakłady sektora przedsiębiorstw na działalność B+R w relacji do PKB
  • Udział przedsiębiorstw, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w ogóle przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie.

Priorytet inwestycyjny 1.2 (PI 1b) – Przykładowe typy projektów w ramach II osi priorytetowej PO IR:

• Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw

Wsparcie  obejmuje  tworzenie  i  rozwój  infrastruktury  B+R  przedsiębiorstw  poprzez  inwestycje w aparaturę, sprzęt, technologie i inną niezbędną  infrastrukturę, która służy tworzeniu innowacyjnych produktów  i  usług.  Oferowane  wsparcie  przyczyni  się  do  powstawania  działów  B+R  i  laboratoriów w przedsiębiorstwach oraz tworzenia centrów badawczo-rozwojowych.

Podstawą  oceny  projektu  jest  agenda  badawcza,  którą  przedsiębiorstwo  będzie  realizować z  wykorzystaniem  infrastruktury  badawczej  wybudowanej  lub  zmodyfikowanej  w  ramach  projektu.

Czynnikami  decydującymi  o  przyznaniu  wsparcia  będą  m.in.:  plan  wykorzystania  wytworzonej infrastruktury,  poziom  nakładów  na  działalność  B+R,  wielkość  zatrudnienia  pracowników zaangażowanych  w  działalność  B+R.  Realizacja  agendy  badawczej  przez  przedsiębiorstwo  będzie monitorowana  w  trakcie  realizacji  projektu  oraz  oceniana  po  jego  zakończeniu.  Niezrealizowanie agendy  badawczej  przez  przedsiębiorstwo  skutkuje  obowiązkiem  proporcjonalnego  zwrotu dofinansowania.

Inwestycje  infrastrukturalne  mogą  być  uzupełnione  o  działania  związane  z  rozwojem  umiejętności pracowników obsługujących nową aparaturę badawczą (w ramach cross financingu).

• Otwarte innowacje – wspieranie transferu technologii

Wsparcie  w  ramach  instrumentu kierowane  jest  do  mikro, małych  i  średnich  przedsiębiorstw  (MSP) zainteresowanych pozyskaniem technologii w formie patentu lub nieopatentowanej wiedzy technicznej oraz  realizacją  inwestycji  rozwojowej  opartej  o  implementację  pozyskanej  technologii.  Celem instrumentu  jest  wykorzystanie  formuły  otwartych  innowacji  (open  innovation)  dla  podniesienia poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, a także stworzenie efektywnego (łączącego kapitał prywatny z publicznym) modelu finansowania innowacyjnych przedsięwzięć.

W  ramach  instrumentu  stworzony  zostanie  bank  technologii  zbudowany  z  patentów  oraz nieopatentowanej wiedzy technicznej, pozyskanej z zasobów  przedsiębiorstw,  w szczególności spoza sektora  MSP.  Dodatkowo  przewiduje  się  stworzenie  instrumentu  finansowego,  który  zapewni finansowanie inwestycji rozwojowych polegających na wdrożeniu pozyskanego rozwiązania.

Planowany  instrument  finansowy  może  mieć  formę  funduszu  koinwestycyjnego,  który  będzie angażował  się  kapitałowo  równolegle  z  inwestorami  prywatnymi.  Instrument  zapewni  kompleksowe wsparcie dla MSP w procesie pozyskania oraz implementacji rozwiązań technologicznych o wysokim potencjale innowacyjnym. Poprzez przyjęcie modelu inwestycji kapitałowych fundusz koinwestycyjny oraz inwestor  prywatny  będą  zaangażowani  w  zarządzanie  innowacyjnym przedsięwzięciem. Udział sektora  prywatnego  w  dokonywanych  inwestycjach  pozwoli  dodatkowo  uzyskać  efekt  w  postaci generowania nakładów prywatnych na finansowanie innowacyjnych projektów.

Przy  wyborze  ostatecznych  odbiorców  wsparcia  zapewniona  zostanie  procedura  konkurencyjna oparta o przejrzyste i obiektywne kryteria.

• Proinnowacyjne usługi dla przedsiębiorstw

Usługi  proinnowacyjne  świadczone  dla  przedsiębiorstw  zgodnie  z  popytowym  modelem  wsparcia powinny przyczyniać się do rozwoju działalności B+R+I w firmach lub być z nią powiązane.

Współfinansowanie  obejmuje  usługi  proinnowacyjne  świadczone  przez  instytucje  otoczenia  biznesu na  rzecz  MSP.  Usługi  te  powinny  być  dostosowane  do  potrzeb  odbiorców  oraz  w  sposób kompleksowy przyczyniać się do powstawania innowacji (od badań do komercjalizacji). Zastosowane mechanizmy  wsparcia  mają  charakter  popytowy  i  są  odpowiedzią  na  zróżnicowane  potrzeby przedsiębiorstw prowadzących działalność B+R+I.

Współfinansowanie  kosztów  świadczenia  usług  proinnowacyjnych  na  rzecz  MSP  przez  instytucje otoczenia biznesu może być realizowane w ramach następujących schematów:

  • współpracy MSP z akredytowaną instytucją otoczenia biznesu  –  wówczas przedmiotem oceny jest zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na usługę proinnowacyjną;
  • współpracy MSP z instytucją otoczenia biznesu nie posiadającą akredytacji –  wówczas przedmiotem oceny  jest  zapotrzebowanie  przedsiębiorstwa  na  usługę  proinnowacyjną  oraz  potencjał  instytucji otoczenia biznesu do świadczenia usługi.

Kryteria  akredytacji  IOB  dotyczyć  będą  m.in.  ich  doświadczenia,  potencjału  kadrowego i infrastrukturalnego w zakresie świadczenia usług proinnowacyjnych.

W  ramach  proinnowacyjnych  usług  przewiduje  się  możliwość  wsparcia  Krajowych  Klastrów Kluczowych  (KKK)  w  zakresie  internacjonalizacji  oraz  rozwoju  współpracy  z  podmiotami zewnętrznymi.  Działania  tego  typu  obejmować  mogą  wsparcie  usług  doradczych  związanych z wprowadzaniem  na rynki zagraniczne oferty/produktów klastra i/lub jego członków, ze szczególnym uwzględnieniem produktów zaawansowanych technologicznie.

Możliwe  jest  także  wspieranie  ekspansji  międzynarodowej  klastra  związanej  ze  zwiększaniem internacjonalizacji jego działalności badawczo-rozwojowej  i  innowacyjnej, marketingiem, brandingiem, sieciowaniem krajowym i międzynarodowym (wsparcie działań realizowanych przez koordynatora KKK na rzecz członków klastra).

Wsparciem  będą  objęte  projekty  związane  z  ochroną  własności  intelektualnej.  Wsparcie  służy pokryciu kosztów zgłoszenia wynalazku, wzoru  użytkowego lub wzoru przemysłowego (z wyłączeniem zgłoszenia dotyczącego ochrony na terytorium Polski) oraz kosztów związanych z ochroną  własności przemysłowej, a także prowadzeniem analiz czystości  patentowej (freedom-to-operate), które są niezbędnym elementem skutecznej komercjalizacji technologii. Wsparcie obejmuje również działania zmierzające do wzmocnienia pozycji  polskich  przedsiębiorstw  w  sporach  dotyczących  obrony  praw własności przemysłowej prowadzonych przed właściwymi organami administracyjnymi.

Ponadto finansowanie kierowane jest na działania o charakterze systemowym, prowadzone  przez Urząd  Patentowy  RP,  związane  z  kształtowaniem  praktycznych  umiejętności  przedsiębiorców w  zakresie  wykorzystania  ochrony  własności  przemysłowej,  profesjonalizacją  usług  (zgodnie z  popytem  zgłaszanym  przez  przedsiębiorstwa),  takich  jak  wykonywanie  specjalistycznych  analiz bibliometrycznych  dla  przedsiębiorców  w  celu  oceny  zdolności  prawnej  oraz  przemysłowo ekonomicznej wykorzystywania  nowych  rozwiązań,  informowanie  zainteresowanych  podmiotów o  nowych  zgłoszeniach  patentowych  i  udzielonych  patentach  z  danej  dziedziny  techniki,  badanie rodziny  patentowej,  sporządzanie  map  patentowych,  ilustrujących  aktywność  patentową poszczególnych  przedsiębiorstw  czy  też  krajów  w  danej  technologii  oraz  ich  strategie  patentowe, analizy  „freedom  to  operate”,  określające  poziom  ryzyka  kolizji  z  prawami  wyłącznymi  innych podmiotów,  analizy  czystości  patentowej,  wyszukiwanie  potencjalnych  licencjobiorców  oraz licencjodawców technologii na podstawie obszarów ich aktywności zgłoszeniowej.

Z  kolei  wsparcie  w  postaci  tzw.  bonów  na  innowacje  umożliwia  rozwijanie  kontaktów  MSP z  jednostkami  naukowymi.  Przedmiotem  wsparcia  jest  zakup  usługi  związanej  z  opracowaniem nowego  produktu  lub  usługi,  projektu  wzorniczego,  nowej  technologii  produkcji  albo  znaczącym ulepszeniem  wyrobu  końcowego  lub  technologii  produkcji.  Wsparcie  obejmuje  projekty  dotyczące: innowacji  realizowanych  przez  firmy  przemysłowe,  innowacji  w  sektorze  usług  o  wysokim  stopniu zaawansowania technologicznego, a także innowacji nietechnologicznych.

Usługi  nabywane  z  wykorzystaniem  bonów  na  innowacje  powinny  uwzględniać  kontekst  lokalny obszaru  funkcjonowania  przedsiębiorstwa,  specyfikę  tego  przedsiębiorstwa  oraz  uwarunkowania w  jakich  ono  funkcjonuje  (wsparcie  „szyte  na  miarę”).  Projekty  powinny  umożliwiać  włączanie w proces tworzenia nowych produktów i usług ich końcowych użytkowników, w celu zbadania odbioru projektowanych innowacji przez rynek.

• Zwiększenie intensywności współpracy w ramach krajowego systemu innowacji

Wsparcie obejmuje projekty o charakterze pilotażowym, które służą testowaniu nowych form wsparcia oraz  mają  na  celu  zwiększenie  wiedzy  i  skłonności  przedsiębiorstw  do  podejmowania  działalności B+R+I. Instrumenty te mogą obejmować następujące działania:

  • opracowanie i testowanie nowych instrumentów służących wsparciu innowacyjności przedsiębiorstw, współpracy  nauki  z  biznesem,  w  obszarze  B+R+I  oraz  animowanie  współpracy  między przedsiębiorstwami,  nauką,  otoczeniem  biznesu  (partnerami  społeczno-gospodarczymi) i  administracją  publiczną,  poprzez  realizację  np.  przedkomercyjnych  zamówień  publicznych  (gdy instytucje  publiczne  zgłaszają  zapotrzebowanie  na  rozwiązanie,  które  nie  zostało  dotychczas opracowane) oraz zamówień innowacyjnych (dotyczących produktów lub  usług, które nie są jeszcze dostępne na zasadach komercyjnych);
  • monitorowanie  realizacji  strategii  krajowej  inteligentnej  specjalizacji,  obejmujące  m.in.  ciągłe prowadzenie procesu  przedsiębiorczego  odkrywania, działania  informacyjne i  edukacyjne  dotyczące inteligentnej specjalizacji, wykorzystanie narzędzi informatycznych do monitoringu

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Typy beneficjentów

  • przedsiębiorstwa, w tym konsorcja przedsiębiorstw
  • koordynatorzy Krajowych Klastrów Kluczowych
  • podmioty zarządzające Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi
  • beneficjenci  projektów  pozakonkursowych  –  podmiot  publiczny  lub  państwowa  osoba  prawna, wykazujący  się  odpowiednim  potencjałem  technicznym  i  merytorycznym  oraz  doświadczeniem, odpowiadające  za  realizację  działań  o  charakterze  pilotażowym  i  systemowym,  których  zadaniem będzie  przede  wszystkim  opracowanie  szczegółowej  tematyki  instrumentu  wsparcia,  koncepcji  jego realizacji  oraz  wybór  ostatecznych  odbiorców  wsparcia  w  procedurze  konkurencyjnej,  opartej  na przejrzystych i obiektywnych kryteriach
  • podmiot wdrażający instrument finansowy

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Terytorialny obszar realizacji

cała Polska

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Tryb wyboru projektów uwzględnienia następujące czynniki:

  • optymalny sposób osiągnięcia celów POIR/osi/PI;
  • typ beneficjenta;
  • wielkość projektów (planowaną wysokość dofinansowania);
  • wyniki analizy ex-ante IF.

Projekty będą wybierane w trybie konkursowym, co wynika z jego efektywności oraz skuteczności. Przewiduje się także możliwość realizacji projektów w trybie pozakonkursowym, gdzie beneficjentem będzie  podmiot  publiczny  lub  państwowa  osoba  prawna,  wykazujący  się  odpowiednim  potencjałem technicznym,  merytorycznym  oraz  doświadczeniem.  Wybór  ostatecznych  odbiorców  zostanie dokonany w oparciu o przejrzyste i obiektywne kryteria.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Planowane wykorzystanie instrumentów finansowych

Na  podstawie  oceny  ex  ante  instrumentów  finansowych  POIR  wykonanej  przez  niezależnego ewaluatora planuje się zastosowanie instrumentu finansowego, który zapewni kompleksowe wsparcie dla sektora MSP w procesie pozyskania oraz  implementacji rozwiązań technologicznych o  wysokim potencjale innowacyjnym.

W przypadku ustanowienia IF  w ramach osi,  wybór  podmiotów  wdrażających IF  zostanie dokonany z  uwzględnieniem  uwarunkowań  wynikających  z  Rozporządzenia  Ogólnego  oraz  prawodawstwa krajowego.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Planowane wykorzystanie dużych projektów

Wybór projektów do dofinansowania w ramach II osi POIR będzie oparty na trybie konkursowym. Co do  zasady  finansowane  będą  projekty  nie  należące  do  kategorii  dużych  projektów.  Nie  wyklucza  to jednak  możliwości  finansowania  dużych  projektów,  jeśli  zostaną  wybrane  do  wsparcia  w  oparciu o kryteria zaakceptowane przez Komitet Monitorujący POIR.