Polityka Spójności na lata 2014-2020 przewiduje, że Polska otrzyma 82,5 mld euro na jej realizację. Środki te będzie można zainwestować m.in. w:
- badania naukowe i ich komercjalizację,
- kluczowe połączenia drogowe (autostrady, drogi ekspresowe),
- rozwój przedsiębiorczości,
- transport przyjazny środowisku (kolej, transport publiczny),
- cyfryzację kraju (szerokopasmowy dostęp do Internetu, e-usługi administracji) czy włączenie społeczne i aktywizację zawodową.
W zakresie nowej perspektywy na lata 2014-2020 podjęto także inne istotne decyzje, m.in.:
- Podatek VAT w projektach dofinansowanych z Funduszy Europejskich będzie kosztem kwalifikowalnym, co oznacza utrzymanie możliwości jego refundacji,
- Poziom dofinansowania unijnego w wysokości 85 proc. (dla regionów mniej rozwiniętych) oraz 80 proc. dla Mazowsza.
Krajowe programy operacyjne
W latach 2014-2020 fundusze polityki spójności zainwestujemy poprzez 6 krajowych programów operacyjnych, w tym jeden ponadregionalny dla województw Polski Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie). Umowa Partnerstwa jest dla nich punktem odniesienia. Programami krajowymi zarządzać będzie minister właściwy ds. rozwoju regionalnego. Krajowe programy operacyjne obecnie są w trakcie negocjacji z Komisją Europejską.
Podział środków unijnych na programy krajowe przedstawia poniższy wykres:
Źródło: Portal Funduszy Europejskich
Regionalne programy operacyjne
Nowa Polityka Spójności przewiduje realizacje 15 regionalnych programów. Zgodnie z zapisami projektu Umowy Partnerstwa ich realizację zostanie przeznaczone ok. 60 proc. funduszy strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny) dla tej kategorii regionów. W zakresie realizacji regionalnych programów Polityka Spójności dla Polski przewiduje podział na 16 regionów:
- 15 regionów słabiej rozwiniętych
- oraz województwo mazowieckie, które w nowej perspektywie finansowej kwalifikuje się jako region lepiej rozwinięty.
Regiony słabiej rozwinięte
Przedstawione kwoty wynikają z podziału opartego na metodologii stosowanej przez Komisję Europejską. Ich składowymi są także dodatkowe fundusze pochodzące z podziału rezerwy programowej, czyli środki na Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) oraz inne Obszary Strategicznej Interwencji (OSI).
Podział środków unijnych na programy regionalne przedstawia poniższa tabela:
| L.p. | WOJEWÓDZTWO | CAŁKOWITA ALOKACJA NA RPO |
| CENY BIEŻĄCE, EURO | ||
| 1 | Dolnośląskie | 2 252 546 589 |
| 2 | Kujawsko-Pomorskie | 1 903 540 287 |
| 3 | Lubelskie | 2 230 958 174 |
| 4 | Lubuskie | 906 929 693 |
| 5 | Łódzkie | 2 256 049 115 |
| 6 | Małopolskie | 2 878 215 972 |
| 7 | Opolskie | 944 967 792 |
| 8 | Podkarpackie | 2 114 243 760 |
| 9 | Podlaskie | 1 213 595 877 |
| 10 | Pomorskie | 1 864 811 698 |
| 11 | Śląskie | 3 476 937 134 |
| 12 | Świętokrzyskie | 1 364 543 593 |
| 13 | Warmińsko-Mazurskie | 1 728 272 095 |
| 14 | Wielkopolskie | 2 450 206 417 |
| 15 | Zachodniopomorskie | 1 601 239 216 |
| – | Razem 15 | 29 187 057 412 |
| 16 | Mazowieckie | 2 089 840 138 |
| – | Razem 16 | 31 276 897 550 |
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
Województwo mazowieckie
Fundusze na mazowiecki regionalny program operacyjny stanowią około 60 proc. alokacji dla tego regionu. Pozostałe 40 proc. środków z funduszy strukturalnych z puli dla Mazowsza, tj. 1,7 mld euro dostępne będzie dla beneficjentów z tego regionu w programach krajowych. Ponadto, będą mogli oni korzystać ze środków Funduszu Spójności dostępnego w „następcy” Programu Infrastruktura i Środowisko, którego środki nie są alokowane na poszczególne kategorie regionów, tylko na poziomie państwa członkowskiego.
Przygotowanie nowego rozdania Funduszy Europejskich 2014-2020
Podstawy prawne wdrażania Funduszy Europejskich w Polsce stanowić będą:
-
- Umowa Partnerstwa, czyli rodzaj kontraktu pomiędzy Polską a Komisją Europejską, w którym nasz kraj wskazuje w jaki sposób, dzięki funduszom unijnym, chce zrealizować swoje cele rozwojowe. Założenia tego dokumentu zostały przyjęte przez Rząd 15 stycznia 2013 r. Określają one kierunek polskich przygotowań do perspektywy finansowej 2014-2020. W dokumencie wskazano m.in. rodzaje inwestycji, które będą mogły liczyć na dofinansowanie, zaproponowano układ programów operacyjnych, zarys systemu ich wdrażania oraz podział odpowiedzialności za zarządzanie Funduszami Europejskimi pomiędzy władze krajowe i regionalne.
-
- Programy Operacyjne, czyli szczegółowe dokumenty pokazujące jak wdrażane będą Fundusze Europejskie w poszczególnych obszarach.
- Kontrakt Terytorialny, czyli umowa pomiędzy rządem a samorządami poszczególnych województw, w której zawarte zostaną cele i zadania sygnatariuszy oraz określone instrumenty ich realizacji (środki unijne i krajowe). Kontrakt pozwoli na lepszą koordynację działań obu szczebli oraz dopasowanie finansowania inwestycji do specyficznych potrzeb i mocnych stron każdego regionu.
