Priorytet inwestycyjny 1.2 (II oś priorytetowa PO IR)

II oś priorytetowa PO IR realizuje Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1.b) – Promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje, rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi i sektorem szkolnictwa wyższego, w szczególności promowanie inwestycji w zakresie rozwoju produktów i usług, transferu technologii, innowacji społecznych, ekoinnowacji, zastosowań w dziedzinie usług publicznych, pobudzania popytu, tworzenia sieci, klastrów i otwartych innowacji poprzez inteligentną specjalizację, oraz wspieranie badań technologicznych i stosowanych, linii pilotażowych, działań w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolności produkcyjnych i pierwszej produkcji, w szczególności w dziedzinie kluczowych technologii wspomagających, oraz rozpowszechnianie technologii o ogólnym przeznaczeniu.

Priorytet inwestycyjny 1.2 (PI 1b) w ramach II osi priorytetowej PO IR realizuje cel szczegółowy 2. Zwiększony potencjał przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I.

Rezultaty, które Polska zamierza osiągnąć:

W Polsce niewiele przedsiębiorstw prowadzi działalność innowacyjną oraz realizuje projekty B+R. Jednocześnie dla realizacji zaplanowanych przez przedsiębiorcę projektów B+R niezbędny jest dostęp do odpowiedniej bazy infrastrukturalnej.

Wewnętrzne zasoby danej firmy często są niewystarczające do samodzielnej realizacji projektu innowacyjnego. Konieczne staje się wówczas wykorzystanie zewnętrznych źródeł innowacji poprzez transfer technologii lub realizację projektów we współpracy z innymi podmiotami (przedsiębiorstwami, jednostkami naukowymi oraz IOB). Współpraca może być także sposobem na obniżenie kosztów i ryzyka działalności B+R+I.

Istotnym elementem systemu wsparcia innowacyjności polskiej gospodarki są instytucje otoczenia biznesu. W ostatnich latach następował systematyczny wzrost liczby ośrodków innowacji i przedsiębiorczości. Ich działalność można uznać za dość dobrze rozwiniętą, choć wymagającą dalszej profesjonalizacji, dlatego nie przewiduje się wsparcia tworzenia nowych IOB.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b) w ramach II osi priorytetowej PO IR kieruje finansowanie na świadczenie usług na rzecz przedsiębiorstw (w szczególności MŚP) przez podmioty już funkcjonujące na rynku (zgodnie z popytowym modelem wsparcia). Ponadto działalność IOB powinna w większym stopniu podlegać mechanizmom konkurencyjnym i umożliwiać samofinansowanie tych podmiotów.

Z kolei barierą w wykorzystaniu metod ochrony patentowej wynalazków przez przedsiębiorstwa w Polsce są koszty tego procesu, a także niski poziom świadomości na temat korzyści płynących z takiej ochrony. Badania wskazują, iż polscy przedsiębiorcy nie posiadają wiedzy dotyczącej zasad, możliwości i korzyści płynących ze współpracy w zakresie działalności innowacyjnej. Bariery związane z poziomem wiedzy i świadomości mogą w istotnym stopniu hamować rozwój innowacji również z tego względu, że przekładają się na brak popytu na nowoczesne produkty, usługi lub technologie.

Taka sytuacja uzasadnia podejmowanie działań związanych z finansowaniem brokerów (animatorów), pośredniczących w kontaktach pomiędzy różnymi uczestnikami krajowego systemu innowacji.

W II osi POIR realizowane są także projekty o charakterze systemowym, które służą zapewnieniu informacji o procesach zachodzących w innowacyjnej gospodarce oraz pozwalają na lepszą koordynację polityki innowacyjnej realizowanej z wykorzystaniem różnych narzędzi i programów.

Biorąc pod uwagę powyższe w ramach PI 1.b w II osi POIR prowadzone są działania o zróżnicowanym charakterze, odnoszące się do:

inwestycji w infrastrukturę B+R w przedsiębiorstwach, zwiększenia skali wykorzystania przez przedsiębiorstwa (głównie przez MŚP) proinnowacyjnych usług świadczonych przez IOB oraz inne podmioty,
współpracy w ramach krajowego systemu innowacji,
wspierania transferu technologii w ramach otwartych innowacji.

Specyficznymi wskaźnikami rezultatu dla realizacji celu szczegółowego 2. będą:

Nakłady sektora przedsiębiorstw na działalność B+R w relacji do PKB
Udział przedsiębiorstw, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w ogóle przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie.

Priorytet inwestycyjny 1.2 (PI 1b) – Przykładowe typy projektów w ramach II osi priorytetowej PO IR:

• Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw

Wsparcie obejmuje tworzenie i rozwój infrastruktury B+R przedsiębiorstw poprzez inwestycje w aparaturę, sprzęt, technologie i inną niezbędną infrastrukturę, która służy tworzeniu innowacyjnych produktów i usług. Oferowane wsparcie przyczyni się do powstawania działów B+R i laboratoriów w przedsiębiorstwach oraz tworzenia centrów badawczo-rozwojowych.

Podstawą oceny projektu jest agenda badawcza, którą przedsiębiorstwo będzie realizować z wykorzystaniem infrastruktury badawczej wybudowanej lub zmodyfikowanej w ramach projektu.

Czynnikami decydującymi o przyznaniu wsparcia będą m.in.: plan wykorzystania wytworzonej infrastruktury, poziom nakładów na działalność B+R, wielkość zatrudnienia pracowników zaangażowanych w działalność B+R. Realizacja agendy badawczej przez przedsiębiorstwo będzie monitorowana w trakcie realizacji projektu oraz oceniana po jego zakończeniu. Niezrealizowanie agendy badawczej przez przedsiębiorstwo skutkuje obowiązkiem proporcjonalnego zwrotu dofinansowania.

Inwestycje infrastrukturalne mogą być uzupełnione o działania związane z rozwojem umiejętności pracowników obsługujących nową aparaturę badawczą (w ramach cross financingu).

• Otwarte innowacje – wspieranie transferu technologii

Wsparcie w ramach instrumentu kierowane jest do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) zainteresowanych pozyskaniem technologii w formie patentu lub nieopatentowanej wiedzy technicznej oraz realizacją inwestycji rozwojowej opartej o implementację pozyskanej technologii. Celem instrumentu jest wykorzystanie formuły otwartych innowacji (open innovation) dla podniesienia poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, a także stworzenie efektywnego (łączącego kapitał prywatny z publicznym) modelu finansowania innowacyjnych przedsięwzięć.

W ramach instrumentu stworzony zostanie bank technologii zbudowany z patentów oraz nieopatentowanej wiedzy technicznej, pozyskanej z zasobów przedsiębiorstw, w szczególności spoza sektora MSP. Dodatkowo przewiduje się stworzenie instrumentu finansowego, który zapewni finansowanie inwestycji rozwojowych polegających na wdrożeniu pozyskanego rozwiązania.

Planowany instrument finansowy może mieć formę funduszu koinwestycyjnego, który będzie angażował się kapitałowo równolegle z inwestorami prywatnymi. Instrument zapewni kompleksowe wsparcie dla MSP w procesie pozyskania oraz implementacji rozwiązań technologicznych o wysokim potencjale innowacyjnym. Poprzez przyjęcie modelu inwestycji kapitałowych fundusz koinwestycyjny oraz inwestor prywatny będą zaangażowani w zarządzanie innowacyjnym przedsięwzięciem. Udział sektora prywatnego w dokonywanych inwestycjach pozwoli dodatkowo uzyskać efekt w postaci generowania nakładów prywatnych na finansowanie innowacyjnych projektów.

Przy wyborze ostatecznych odbiorców wsparcia zapewniona zostanie procedura konkurencyjna oparta o przejrzyste i obiektywne kryteria.

• Proinnowacyjne usługi dla przedsiębiorstw

Usługi proinnowacyjne świadczone dla przedsiębiorstw zgodnie z popytowym modelem wsparcia powinny przyczyniać się do rozwoju działalności B+R+I w firmach lub być z nią powiązane.

Współfinansowanie obejmuje usługi proinnowacyjne świadczone przez instytucje otoczenia biznesu na rzecz MSP. Usługi te powinny być dostosowane do potrzeb odbiorców oraz w sposób kompleksowy przyczyniać się do powstawania innowacji (od badań do komercjalizacji). Zastosowane mechanizmy wsparcia mają charakter popytowy i są odpowiedzią na zróżnicowane potrzeby przedsiębiorstw prowadzących działalność B+R+I.

Współfinansowanie kosztów świadczenia usług proinnowacyjnych na rzecz MSP przez instytucje otoczenia biznesu może być realizowane w ramach następujących schematów:

współpracy MSP z akredytowaną instytucją otoczenia biznesu – wówczas przedmiotem oceny jest zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na usługę proinnowacyjną;
współpracy MSP z instytucją otoczenia biznesu nie posiadającą akredytacji – wówczas przedmiotem oceny jest zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na usługę proinnowacyjną oraz potencjał instytucji otoczenia biznesu do świadczenia usługi.

Kryteria akredytacji IOB dotyczyć będą m.in. ich doświadczenia, potencjału kadrowego i infrastrukturalnego w zakresie świadczenia usług proinnowacyjnych.

W ramach proinnowacyjnych usług przewiduje się możliwość wsparcia Krajowych Klastrów Kluczowych (KKK) w zakresie internacjonalizacji oraz rozwoju współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Działania tego typu obejmować mogą wsparcie usług doradczych związanych z wprowadzaniem na rynki zagraniczne oferty/produktów klastra i/lub jego członków, ze szczególnym uwzględnieniem produktów zaawansowanych technologicznie.

Możliwe jest także wspieranie ekspansji międzynarodowej klastra związanej ze zwiększaniem internacjonalizacji jego działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej, marketingiem, brandingiem, sieciowaniem krajowym i międzynarodowym (wsparcie działań realizowanych przez koordynatora KKK na rzecz członków klastra).

Wsparciem będą objęte projekty związane z ochroną własności intelektualnej. Wsparcie służy pokryciu kosztów zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego (z wyłączeniem zgłoszenia dotyczącego ochrony na terytorium Polski) oraz kosztów związanych z ochroną własności przemysłowej, a także prowadzeniem analiz czystości patentowej (freedom-to-operate), które są niezbędnym elementem skutecznej komercjalizacji technologii. Wsparcie obejmuje również działania zmierzające do wzmocnienia pozycji polskich przedsiębiorstw w sporach dotyczących obrony praw własności przemysłowej prowadzonych przed właściwymi organami administracyjnymi.

Ponadto finansowanie kierowane jest na działania o charakterze systemowym, prowadzone przez Urząd Patentowy RP, związane z kształtowaniem praktycznych umiejętności przedsiębiorców w zakresie wykorzystania ochrony własności przemysłowej, profesjonalizacją usług (zgodnie z popytem zgłaszanym przez przedsiębiorstwa), takich jak wykonywanie specjalistycznych analiz bibliometrycznych dla przedsiębiorców w celu oceny zdolności prawnej oraz przemysłowo ekonomicznej wykorzystywania nowych rozwiązań, informowanie zainteresowanych podmiotów o nowych zgłoszeniach patentowych i udzielonych patentach z danej dziedziny techniki, badanie rodziny patentowej, sporządzanie map patentowych, ilustrujących aktywność patentową poszczególnych przedsiębiorstw czy też krajów w danej technologii oraz ich strategie patentowe, analizy „freedom to operate”, określające poziom ryzyka kolizji z prawami wyłącznymi innych podmiotów, analizy czystości patentowej, wyszukiwanie potencjalnych licencjobiorców oraz licencjodawców technologii na podstawie obszarów ich aktywności zgłoszeniowej.

Z kolei wsparcie w postaci tzw. bonów na innowacje umożliwia rozwijanie kontaktów MSP z jednostkami naukowymi. Przedmiotem wsparcia jest zakup usługi związanej z opracowaniem nowego produktu lub usługi, projektu wzorniczego, nowej technologii produkcji albo znaczącym ulepszeniem wyrobu końcowego lub technologii produkcji. Wsparcie obejmuje projekty dotyczące: innowacji realizowanych przez firmy przemysłowe, innowacji w sektorze usług o wysokim stopniu zaawansowania technologicznego, a także innowacji nietechnologicznych.

Usługi nabywane z wykorzystaniem bonów na innowacje powinny uwzględniać kontekst lokalny obszaru funkcjonowania przedsiębiorstwa, specyfikę tego przedsiębiorstwa oraz uwarunkowania w jakich ono funkcjonuje (wsparcie „szyte na miarę”). Projekty powinny umożliwiać włączanie w proces tworzenia nowych produktów i usług ich końcowych użytkowników, w celu zbadania odbioru projektowanych innowacji przez rynek.

• Zwiększenie intensywności współpracy w ramach krajowego systemu innowacji

Wsparcie obejmuje projekty o charakterze pilotażowym, które służą testowaniu nowych form wsparcia oraz mają na celu zwiększenie wiedzy i skłonności przedsiębiorstw do podejmowania działalności B+R+I. Instrumenty te mogą obejmować następujące działania:

opracowanie i testowanie nowych instrumentów służących wsparciu innowacyjności przedsiębiorstw, współpracy nauki z biznesem, w obszarze B+R+I oraz animowanie współpracy między przedsiębiorstwami, nauką, otoczeniem biznesu (partnerami społeczno-gospodarczymi) i administracją publiczną, poprzez realizację np. przedkomercyjnych zamówień publicznych (gdy instytucje publiczne zgłaszają zapotrzebowanie na rozwiązanie, które nie zostało dotychczas opracowane) oraz zamówień innowacyjnych (dotyczących produktów lub usług, które nie są jeszcze dostępne na zasadach komercyjnych);
monitorowanie realizacji strategii krajowej inteligentnej specjalizacji, obejmujące m.in. ciągłe prowadzenie procesu przedsiębiorczego odkrywania, działania informacyjne i edukacyjne dotyczące inteligentnej specjalizacji, wykorzystanie narzędzi informatycznych do monitoringu

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Typy beneficjentów

przedsiębiorstwa, w tym konsorcja przedsiębiorstw
koordynatorzy Krajowych Klastrów Kluczowych
podmioty zarządzające Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi
beneficjenci projektów pozakonkursowych – podmiot publiczny lub państwowa osoba prawna, wykazujący się odpowiednim potencjałem technicznym i merytorycznym oraz doświadczeniem, odpowiadające za realizację działań o charakterze pilotażowym i systemowym, których zadaniem będzie przede wszystkim opracowanie szczegółowej tematyki instrumentu wsparcia, koncepcji jego realizacji oraz wybór ostatecznych odbiorców wsparcia w procedurze konkurencyjnej, opartej na przejrzystych i obiektywnych kryteriach
podmiot wdrażający instrument finansowy

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Terytorialny obszar realizacji

cała Polska

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Tryb wyboru projektów uwzględnienia następujące czynniki:

optymalny sposób osiągnięcia celów POIR/osi/PI;
typ beneficjenta;
wielkość projektów (planowaną wysokość dofinansowania);
wyniki analizy ex-ante IF.

Projekty będą wybierane w trybie konkursowym, co wynika z jego efektywności oraz skuteczności. Przewiduje się także możliwość realizacji projektów w trybie pozakonkursowym, gdzie beneficjentem będzie podmiot publiczny lub państwowa osoba prawna, wykazujący się odpowiednim potencjałem technicznym, merytorycznym oraz doświadczeniem. Wybór ostatecznych odbiorców zostanie dokonany w oparciu o przejrzyste i obiektywne kryteria.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Planowane wykorzystanie instrumentów finansowych

Na podstawie oceny ex ante instrumentów finansowych POIR wykonanej przez niezależnego ewaluatora planuje się zastosowanie instrumentu finansowego, który zapewni kompleksowe wsparcie dla sektora MSP w procesie pozyskania oraz implementacji rozwiązań technologicznych o wysokim potencjale innowacyjnym.

W przypadku ustanowienia IF w ramach osi, wybór podmiotów wdrażających IF zostanie dokonany z uwzględnieniem uwarunkowań wynikających z Rozporządzenia Ogólnego oraz prawodawstwa krajowego.

Priorytet Inwestycyjny 1.2 (PI 1b), II oś priorytetowa PO IR – Planowane wykorzystanie dużych projektów

Wybór projektów do dofinansowania w ramach II osi POIR będzie oparty na trybie konkursowym. Co do zasady finansowane będą projekty nie należące do kategorii dużych projektów. Nie wyklucza to jednak możliwości finansowania dużych projektów, jeśli zostaną wybrane do wsparcia w oparciu o kryteria zaakceptowane przez Komitet Monitorujący POIR.